Պոեզիա

         Բարեխոս եղիր իմ և իմ միջև

Պարույր Սևակ

Օգնի՜ր ինձ, Մարիա՛մ,
Անաղարտ մնամ
Ա՛յն ճահճանման աղտ-աղարտի մեջ,
Որ դժգոհություն բառով է կոչվում։

Դժգոհությունից ես շա՜տ եմ դժգոհ։
Օգնի՜ր ինձ, Մարիա՛մ,
Եվ ասեմ՝ ինչո՛վ.
Բարեխոս եղիր ի՛մ և ի՜մ միջև,

Որ բանն ավարտվի ինքնահաշտությամբ։
Ես խռովել եմ նաև աշխարհից.
Ե՛կ ու վերստին հաշտեցրո՜ւ դու մեզ,

Թե չէ ես այսպես ապրել չե՜մ կարող։
Ուզում եմ նայել ինձ ու աշխարհին                                
Լիացա՛ծ, ժպտո՛ւն ու գո՜հ աչքերով                              
Հաղթելով և՛ քաղց, և՛ պապակ-փափագ։

Ուզում եմ ապրել անչար ու բարի՝

Գմբեթի ճեղքում բուսած տուղտի պես...

Մի բու թառել է իմ զույգ աչքերին.

Թռցրո՛ւ նրան։

Մի ձու սպիտակ ինձ բիբ է դարձել.

Կորցըրո՛ւ այդ ձուն։

Ճանճեր են նստած ինձ վրա

Այնպե՛ս,

Ինչպես քունջութը՝ կաթնահունց հացին։

Ճանճը քունջո՛ւթ չէ.

Հացըս չի՜ ուտվում։

Ճանճով է լցված իմ նե՜րսը նաև,

Ինչպես վարսանդը՝ խաշխաշի սերմով։

Խաշխաշ չե՜մ ուզում.

Կակա՛չ դարձըրու։

Ասում են, իբըր, կապույտի վրա

Չեն նստում ճանճեր։

Լսո՞ւմ ես, Մարիա՛մ,

Ինձ ներս ու դրսից կապո՜ւյտ հագցըրու...

                                                                                                                                                                                                                                                                               

 Հովհաննես Շիրազ

                                                  Ո՞րն Է, ԲԱԲՈ

-Ո՞րն է, բաբո, մեր հայրենիք:

-Էն, որ ունի բարձր երկինք,

Էն, որ ունի կարմիր արեւ`

Յուր կապուտակ գլխի վերեւ.

Էն, որ ունի լեռն Ալագյազ` 

Հավքերն` աշուղ, ջրերը` սազ:

Էն, որ տեսքով իր Սեւանի`

Մազերն արձակ ու գեղանի`

Նստած հարսի կնմանի: 

Էն, որ ունի աշխարհի թագ`

Քանց թագավոր` Մասիս ճերմակ,

Ճերմակ Մասիս` սիրտը մրմուռ,

Գլուխը վեր` դրախտի դուռ:

Էն, որ ունի Մասիսն ի վար

Հին-հին բերդեր, վանքեր մթար,

Որ ավերակ, բայց դեռ դարեր

Լուռ կ'աղոթեն երկինքն ի վեր:

Էն, որ ունի Արազ, Տղմուտ,

Եւ ափերը մամռոտ ու մութ

Գերեզմաններն են պապերուդ...

Էն, որ Ղազբեկն ու Արագած`

Արտերու մեջ` ախպեր կանգնած`

Ձեռ կզարնեն գինով թասին

Ու կձայնեն մեր Մասիսին,

Թե` "Հե՜յ, բաբո, բավ չէ՞ մենակ

Պանդուխտ մնաս ամպերու տակ..."

Միացրու երաժշտությունը ՝ կանգնեցրու ժամանակը և ներս մտիր այս աշխարհ...

                                                            <<Վարանդ>>

ԱՐԺԷ . . .

Սիրելը բան չարժէ,
Սիրւելը՝ մի քիչ.
Իսկ թէ սիրում ես
Ու նա՛եւ սիրւում.
Դա արդէն արժէ,
Արժէ ամէն ինչ…

***

ՄԵՂՔ ՄԵՂՐԱԹՈՅՐ

Նստած` քո դատարկ աթոռին նայում,
Կարօտում եմ, սէր, հասակդ վճիտ,
Ոսկէ վարսերիդ ջրվէժն անկայուն,
Ու դեղին շապկիդ մեղրակոյտը պինդ։

Նստած՝ դատարկ քո աթոռին նայում,
Կարօտում եմ քաղցր ժպիտդ մեղսոտ,
Մեղքոտ աչքերիդ մոմերն վառվռուն,
Թաւ շշուկներիդ, երանգը մեղրոտ։
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Նստած՝ քո դատարկ աթոռին նայում,
Եւ ըմպում եմ սուրճ բախտի չափ դառն, սեւ,
Որ մեզ իրարից հեռու է պահում,
Բայց այսքան մեղրով դառնում է Արե՜ւ…։

***

Շատ երազելուց դարձել էր բեզար,
Ու չկար, չկար փրկութեան հնար.
Կեանքը շաղւել էր անուրջների հետ
Ու դարձել էր մի քողարկւած կոշմար.
Յետոյ մտածեց. . . չապրելու մասին,
Յետոյ մտածեց՝ չկայ ճանապարհ,
Յետոյ մտածեց՝ երազն էլ է սին,
Ոչ մօտենում է, ոչ չքւում ի սպառ.
Խորհեց։ Քուն մտաւ։ Բայց դարձեալ երա՜զ,
Այս անգամ սէրը մերկ էր ու պայծառ,
Ու կեանքի հիւթը իր երակներում
Վարար կաթի պէս պղպջում էր վառ…

Յետոյ հասկացաւ, որ կարժի ապրել,
Թէկուզ հէնց միայն երազի՜ համար…

***

Կարօտդ ի՞նչ գոյն ունի,
Գոյնն այդ ի՞նչ անուն ունի,
Անունն այդ ի՜նչ էլ լինի
Բոյրն ունի… Անհունի։

***

Անցեալ աշունը ջերմացաւ քեզնով . . .

Անցեալ աշունը ջերմացաւ քեզնով,
Աշուն, որ վաղուց ցուրտ էր ու խաւար.
Խորհում էի՝ այս աշունն անվրդով
Պիտի առաւել հասնէր, քաղցրանար։

Խորհում էի, երբ մտար-.Ց՝տեսութիւն.
Հեռանում էիր ընդմի՜շտ, առյաւէ՜տ.
Քեզ հետ հարց չունեմ, ասում եմ՝ աշո՛ւն,
Ե՜րբ պիտի հաշտւես խաբւող սրտիս հետ։

***

ՄԻԱՅՆ ԱՍԷԻ…

Անցնէի բոլոր ծառերի միջով,
Անցնէի ոլոր փողոցներով մութ,
Անցնէի վերջին ձեր կամուրջն էլ ցուրտ,
Ու վերջին հեւքի իմ վերջին շնչով
Միայն ասէի՝ շատ եմ կարօտել…

Անցնէի ինքս իմ դիմաց վէճով,
Անցնէի մի քիչ վրդոված խղճով,
Մեծ տառապանքով,
Բաւարարւէի անդորրի՝ քչով,
Միայն ասէի՝ շատ եմ կարօտել։

Մի քիչ պար գայի սառցի ապակուն,
Մի քիչ ման գայի, թրջւէի մի քիչ,
Ճիւղից լսէի

կասկածելի ճիչ,

Ճամբաս ուղղէի,
Գայի դուռդ ճիշտ,
Միայն ասէի՝ շատ եմ կարօտել։

Մէլ էլ դառնայի զղջած, փոշմանած,
Մէկ էլ դառնայի վէրքը թշնամեաց,
Վերադառնայի թեթեւցած խղճով,
Մէկ էլ…

Թո՛ղ լինէր որեւէ ոճով,
Միայն ասէի, ասէի հաստատ՝
շատ եմ կարօտել,
կարօտել եմ շա՜տ…

11.12.03

***

ՄԻԱՅՆ ՎԱՌՒԻ…

Հեքիաթի հոլովոյթ

Առաջ բակ էր ու պարտէզ

Սենեակներ ջերմ ու պատշգամբ.

Փոքր դրախտ էր՝ ինձ ու քեզ,

Ո՛չ պատւիրան, ո՛չ պատգամ…

Ամբողջ օրը խաղ, կատակ,

Աչքակապուկ, տուն-տունիկ.

Միւսները՝ պապ-զաւակ,

Մենք՝ «հայր» ու «մայր»՝ ընտանի՜ք։

Յետոյ քանդւեց բակն այդ,

Տեղը շինւեց հիւրանոց.

Դու ուսանող, ես՝ սպայ,

Քայլեցինք մինչ մեր փողոց…

Ես մեկնէի պիտ ճակատ,

Դու՝ այլ երկիր՝ նոր շրջան…

Էրոս-Ամուրը հաստատ

Այդ գիշեր պիտ շշնջար…

Գուցէ յետոյ անդ կոչւի՝

Հանգստեան տուն - ծերանոց,

Մենք ծւարած մեր մահճին,

Իրար ժպտանք լուռ, անբոց…

Ինչ լինում է լինի՛ թող,

Մէ՛կ է՝ կեանքը կը հոսի.

Միայն թէ միշտ թող տայ շող՝

Վառւի ջահը երազի՜…

21.6.03

***

ԶԵՂՈՒՄ

Ախ, սէրս, սէրս, տէրս ու անտէրս,
Հեզ համբերողս, մեծ անհամբերս.
Նարօտիս գոյնը,
Կարօտիս բոյնը,
Աշնան գարունը, դալար ձմեռս։

Ախ, սէրս, սէրս, լեռնացած բեռս,
Թռիչքիս թափը, թեթեւ թեւերս,
Իմ առաւօտը,
Ցուրտ օդն ու տօթը,
Խուլ ներքնայարկս, երկինք-եթերս։

Ախ, սէրս, սէրս, իմ դեւն ու դերս,
Իմ վառ հարթակն ու մութ քուլիսներս.
Հեղեղիս հունը,
Հրդեհիս հուրը,
Ինձ խորտակողն ու փրկարար ձեռս։

Ախ, սէրս, սէրս, կտրիր ցաւերս,
Կառուցիր շէնքս, սարքիր աւերս,
Հանիր ահերս,
Վանիր մահերս,
Ու ինձ տար մինչեւ

կանաչ արեւս…

Ախ, սէրս, սէրս,
Ծառաս ու Տէրս…

***

ԹԷ ՓՇՐՒՈՒՄ. . .

Վախենում եմ կեանքը նենգ
Թեքի ոսկի մեր ուղին,
Ու մենք պարտւած, սրտաբեկ,
Տրւենք… մահւան նկուղին։

Բայց ու՞ր տանենք այդքան լոյս,
Այդքան գարուն, ջերմութիւն.
Ո՛ւր պարփակենք՝ երազ, յոյս,
Այդքան ցնորք, այդքան գոյն։

Ու՞ր ամփոփենք սէր այսքան,
Այսքան կարօտ, այսքան տենչ.
Որտե՜ղ թաղենք այդքան կեանք
Եւ արշալոյս այսքան թէժ։

Գոնէ դառնանք ծաղիկներ,
Աճենք, կանգնենք ուս-ուսի.
Թէ բուրում ենք՝ մէկ եթեր,
Թէ փշրւում՝ միասի՜ն…

23.10.03

***

ԲՈՅՐՈՎ ՄՈԳԱԿԱՆ

Սիրում եմ արեւ, սիրում եմ եւ գոյն,
Ծաղկած ծառերի բոյրը մոգական.
Իսկ քեզ սիրում եմ, սիրում եմ թաքուն,
Դրա համար էլ՝ թանձր ու խոր այսքան։

Սիրում եմ ամառ, սիրում եմ գարուն,
Սիրում եմ աշուն, ցուրտ ձմեռն անգամ.
Իսկ քեզ սիրում եմ անտես ու թաքուն,
Դրա համար էլ բազմագոյն այսքան։

Սիրում եմ ապրել, երազել անքուն,
Երգել՝ կեանք, պայքար, իբր լուսէ պատգամ.
Իսկ քեզ սիրում եմ լռելեան, թաքուն,
Դրա համար էլ իրական այսքան։

…Ամէ՛ն ինչ կը տամ անցաւոր կեանքում,
Չեմ խորշում մահից՝ վախճանից անգամ.
Լոկ ապրի սէրդ, թէկուզ եւ թաքուն,
Ծաղկած ծառերի բոյրով մոգական։

5.10.03

***

ԵՍ ՄՈԻԹ, ԴՈՒ ԱՐՓԻ

Իմ ու քո միջեւ՝ մի աշխարհ տարածք,
Իմ ու քո միջեւ՝ գիշեր ու ցերեկ.
Դու՝ աշխարհի մաս, ես՝ հողմի տարած,
Դու՝ վաղ, ես՝ երէկ։

Իմ ու քո միջեւ, մի բարդ առեղծւած,
Իմ ու քո միջեւ «պար» ու «եղերերգ».
Ես քո պարի մաս, դու՝ երգի զանգւած,
Դու ռիթմ, ես տարերք։

Մեզ բաժանում է մի գինեգոյն թաս,
Թող լերկ գիշերը մեզանով հարբի.
Իմ ու քո միջեւ մի մերկ լուսաբաց,
Ես՝ մութ, դու՝ արփի։

29.6.96

***

ՍԷՐԴ ՆՄԱՆ Է… 

Սէրդ նման է… վառ ծխախոտի,
Թէ ծխեմ՝ պիտի ներսս յօշոտի,
Թէ նետեմ՝ պիտի դառնամ «դաւաճան»
Ոտնատակ անեմ՝ դառնամ սիրասպա՜ն…
Այսպէս, բոցը միշտ
Մօտն է իմ մատի,
(Ո՛չ միայն մատի,
Այլ նաեւ՝ սրտի՜),
Ոչ միայն բոցը, հնո՛ցը ասա,
Սովոր՝ երազիս ցախին ու փայտին։

Սէրդ նման է վառ ծխախոտի…

10.8.93

                                                                                     Հեղինակ՝     << Վարանդ>> ...